Poważne zmęczenie dotyka ponad 60% pacjentów z sarkoidozą płuc i jest związane z silniejszą dusznością, sennością w ciągu dnia, lękiem i depresją, dramatyzowaniem, funkcjonalnymi zaburzeniami i jakością życia, jak wynika z badań holenderskich.
Badania wykazały również podobne wyniki w przypadku osób z idiopatycznym włóknieniem płuc (IPF), inną śródmiąższową chorobą płuc (ILD), podkreślając wysoką częstość występowania ciężkiego zmęczenia wśród pacjentów z ILD oraz znaczenie monitorowania i leczenia tego objawu u tych pacjentów.
Badanie „Severe Fatigue is Highly Prevalent in Patients with IPF or Sarcoidosis” zostało opublikowane w Journal of Clinical Medicine.
Sarkoidoza prowadzi do powstawania małych nieprawidłowych grudek lub guzków – zwanych ziarniniakami – w kilku narządach ciała, ale najczęściej w płucach (sarkoidoza płucna).
Choroba ta należy do większej grupy ponad 200 przewlekłych schorzeń płuc – znanych łącznie jako ILD – które powodują stan zapalny i blizny w tkance w workach powietrznych płuc i wokół nich, upośledzając zdolność płuc do przekazywania tlenu do krwiobiegu.
IPF, najczęstsza choroba ILD, jest stanem, w którym płuca stają się nieodwracalnie bliznowate i przestają prawidłowo funkcjonować.
Wcześniejsze badania wykazały, że zmęczenie – uczucie zmęczenia lub wyczerpania – jest częstym objawem u osób z sarkoidozą i IPF. Zmęczenie, które może negatywnie wpływać na jakość życia pacjenta, wydaje się być związane ze stanem zdrowia i większymi trudnościami funkcjonalnymi, niezależnie od stopnia upośledzenia funkcji płuc.
Pomimo widocznego znaczenia zmęczenia u pacjentów z ILD, częstość występowania znacznego zmęczenia i związane z nim czynniki pozostają niejasne w tej populacji pacjentów.
Zespół naukowców z Holandii ocenił obecnie występowanie ciężkiego zmęczenia u pacjentów z ILD i jego potencjalny związek z innymi czynnikami klinicznymi.
Badanie (NL6945) objęło 58 osób z sarkoidozą płucną i 59 pacjentów z IPF w Zuyderland Medical Centre Heerlen w Holandii.
Mediana wieku uczestników wynosiła 66 lat, a ponad połowę stanowili mężczyźni (62,4%), mieli co najmniej inny stan kliniczny lub współwystępowanie chorób (62,4%), mieli historię palenia (58,6%) i ukończyli co najmniej szkołę średnią (63,5%).
W szczególności, w porównaniu z pacjentami IPF, grupa sarkoidozy miała mniejszą liczbę mężczyzn (48,3% w porównaniu z 76,3% w grupie IPF), była młodsza (53,5 vs. 73 lata), bardziej wykształcona (79,3% vs. 47,4%), miała mniejszą liczbę obecnych lub byłych palaczy (38,6% vs. 78%) oraz nieco lepszy stan płuc.
Zmęczenie zostało zmierzone za pomocą Checklist Individual Strength-Fatigue (CIS-Fat), zatwierdzonego kwestionariusza, w którym wynik 26 lub mniej jest uważany za normalne zmęczenie, wynik pomiędzy 27 a 35 oznacza lekkie zmęczenie, a wynik wyższy niż 35 oznacza poważne zmęczenie.
Inne zatwierdzone kwestionariusze i skale zostały wykorzystane do oceny takich czynników jak: duszność, senność w ciągu dnia, niepokój, depresja, wynikające ze zmęczenia dramatyzowanie, upośledzenie funkcji, ogólny stan zdrowia i jakość życia.
Wyniki wykazały, że średnia ocena zmęczenia pacjentów z ILD wynosiła 37 punktów (klasyfikowanych jako ciężkie), przy czym pacjenci z sarkoidozą mieli istotnie wyższy średni wynik (40 punktów) niż grupa IPF (34,1 punktów, uznawanych za lekko zmęczone).
Również 69% uczestników w grupie sarkoidozy miało ciężkie zmęczenie, w porównaniu z 47,5% w grupie IPF.
Wyniki te wskazują na wysoką częstość występowania ciężkiego zmęczenia wśród pacjentów z ILD, szczególnie tych z sarkoidozą płucną. Było to zaskakujące, biorąc pod uwagę, że grupa z sarkoidozą wydawała się mieć cechy związane z lepszym zdrowiem ogólnym i płuc oraz mniejszymi zaburzeniami czynnościowymi niż grupa z IPF, zauważyli naukowcy.
Pacjenci z sarkoidozą z ciężkim zmęczeniem okazali się być znacznie mniej wykształceni, mieli więcej regularnych wizyt u psychologa i palili więcej niż ci z normalnym lub lekkim zmęczeniem.
Ponadto, stwierdzono, że silne zmęczenie w grupie sarkoidozy jest istotnie związane z cięższą dusznością, sennością w ciągu dnia, lękiem, depresją, katastrofą, zaburzeniami aktywności funkcjonalnej i gorszą jakością życia.
Zespół podkreślił, że o ile dramatyzowanie może wpływać na doświadczenie zmęczenia i było wcześniej zgłaszane jako dobry prognostyk nasilenia zmęczenia, to było to pierwsze badanie oceniające związek pomiędzy dramatyzowaniem i zmęczeniem a stanem zdrowia u pacjentów z ILD.
Wskazano również, że nadmierna senność w ciągu dnia lub niska jakość snu może nie być „głównym czynnikiem powodującym poważne zmęczenie” u osób z ILD.
„Podsumowując, zmęczenie jest ważnym objawem u pacjentów z ILD” – napisali naukowcy.
„W postępowaniu klinicznym z chorymi na ILD zaleca się ocenę zmęczenia, myśli katastroficznych i przyczynowych cech zmęczenia, ponieważ elementy te w połączeniu z dusznością [duszności] są związane z upośledzeniem czynnościowym w aktywności chorych” – sugerowali.
Zespół podkreślił, że aby lepiej zrozumieć poważne zmęczenie u chorych na ILD i jego długotrwały wpływ na jakość życia pacjentów, konieczne jest przeprowadzenie w przyszłości badań śledzących pacjentów na przestrzeni czasu oraz uwzględniających aspekty psychologiczne i fizyczne związane z ich funkcjonowaniem.